رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران
پیر صنعت پتروشیمی جهان، نیازمند تنوع سرمایه‌گذاری است
پونه ترابی؛ خبرنگار
ضرورت توجه به زوایای پیدا و پنهان دغدغه‌های صنعت پتروشیمی به عنوان صنعتی درآمدزا که بیش از نیم قرن از عمر آن می گذرد از جمله ملزوماتی است که باید به‌جد به آن پرداخته شود؛ در این راستا رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران ضمن تشریح وضعیت گذشته و وضعیت کنونی صنعت پتروشیمی بر لزوم سرمایه‌گذاری در این صنعت تاکید کرد و گفت اگر طرح‌ها و سرمایه‌گذاری‌هایی که برای صنعت پتروشیمی طراحی شده بود اجرایی می‌شد، صنعت پتروشیمی حداقل در آسیا حرف اول را می‌زد نه اینکه هر سال بیش از سال گذشته شاهد افول وضعیت این صنعت و جهان و پیشی گرفتن کشورهای دیگر از ایران باشیم.
رضا پدیدار در گفتگو با هفته نامه نفت جنوب، با بیان اینکه صنعت پتروشیمی جزو صنایع پایین دستی صنعت نفت محسوب می‌شود، اظهار کرد: به عبارت دیگر فرآیند انرژی، یک مکانیزم تعریف شده جهانی است که بر اساس پارامترهایی که هر کدام در نقش پذیری این فرآیند اثرگذار هستند شکل می‌گیرد و بدون وجود صنایع بالادستی و میان دستی در حوزه انرژی، نمی‌توان به صنایع پایین دستی هم دست پیدا کرد.
تنزل جایگاه پتروشیمی ایران در جهان
وی با اشاره به اینکه سرمایه‌گذاری‌های زیربنائی در حوزه پتروشیمی در کشور مربوط به گذشته است، گفت: در دولت دوازدهم، در اسناد بالادستی توسعه صنعت پتروشیمی دست‌یابی به تولید 100 میلیون تن محصول هدف‌گذاری شد. درحالی که آمارهائی که اعلام شده است که البته شخصاً صحت و سقم آن‌ها را تایید نمی‌کنم، ناظر بر این است که میزان تولید این محصولات بین 55 تا 65 میلیون تن است. این موضوع حاکی از آن است که صنعت پتروشیمی هنوز در کشور به بلوغ نرسیده است.
این کارشناس حوزه انرژی با تاکید بر اینکه بررسی وضعیت صنعت پتروشیمی در ایران نشان از نزول جایگاه آن در بازارهای جهانی دارد، عنوان کرد: طبق مطالعه‌ای که حدود دو سال قبل انجام دادم، تنوع محصولات پتروشیمی ایران 37 محصول است. در صورتی که این تنوع محصول در کره جنوبی که صنعت پتروشیمی را بعد از ایران شروع کرد و منابع هیدروکربوری را از ایران و سایر کشورهای جهان وارد می‌کرد به بالاتر از 230 محصول رسیده است. تنوع محصولات پتروشیمی در ژاپن بیش از 240، در آمریکا بیش از 270 و در چین 180 محصول است.
پدیدار ادامه داد: درحالی که صنعت پتروشیمی در ایران زودتر از همه کشورهای مذکور به بهره‌برداری رسید و قدمتی نزدیک به 60 سال دارد اما با این قدمت طولانی در صنعت پتروشیمی نتوانسته‌ایم به تنوع محصولات دست پیدا کنیم. به نظر من اگر بخواهیم به رشد در صنعت پتروشیمی دست پیدا کنیم باید تنوع سرمایه‌گذاری در این صنعت را مد نظر قرار دهیم، در غیر این صورت راه به جایی نخواهیم برد.
در شرایط تحریم نمی‌توان از توسعه صحبت کرد
وی در ادامه درمورد قیمت تمام شده تولید محصولات پتروشیمی در کشور توضیح داد: با توجه به اینکه ایران دارای ماده اولیه پتروشیمی است و نیازی به واردات ندارد، قیمت تمام شده محصولات پتروشیمی باید کاهش یابد درحالی که قیمت تمام شده این محصولات در کشور بالا است.
این کارشناس حوزه انرژی با تاکید بر اینکه کشور در شرایط نامتعادل اقتصادی و تحریم قرار دارد، اظهار کرد: در شرایط تحریم نمی‌توان صحبت از توسعه کرد چراکه برای توسعه عامل‌های بازدارنده‌ای از جمله ممنوعیت در مبادلات مالی، کالائی و تکنولوژی وجود دارد. رسیدن به اقتدار ملی در تولید داخلی به زیرساخت نیاز دارد. باید زیرساخت‌ها فراهم شود و بعد به جریان توسعه برسیم.
پدیدار ادامه داد: مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در دولت دوازدهم اعلام کرد که کشور توانایی تولید 100 میلیون تن محصولات پتروشیمی را دارد. این آمار بر چه اساسی اعلام شده است؟ بر اساس ضریب پیشرفت طرح‌های توسعه‌ای پتروشیمی، اما این موضوع هیچگاه در کشور مورد ارزیابی قرار نگرفت که آیا پتروشیمی‌ها توانستند به این ضریب برسند؟ قطعا محقق نشده است. یکی از دلایل عدم تحقق آن این است که نتوانستیم به ارزهای حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی دست پیدا کنیم و بخشی از منابع نزد کشورهایی مانند کره جنوبی، ژاپن، چین، ترکیه، اندونزی، مالزی، هند و... باقی مانده است. وقتی در این چرخه طبیعی دچار محدودیت هستیم جریان توسعه انجام نمی‌شود.
شدت مصرف انرژی در ایران وحشتناک است
وی در ادامه با اشاره به اینکه اعلام شده است که مجوز ساخت 20 طرح پیشران صنعت پتروشیمی دریافت شده است که تعدادی از آن‌ها از سوی سرمایه‌گذاران بخش خصوصی فعال شده‌اند، گفت: به نظر من بخش خصوصی در چنین شرایطی چنین توانایی ندارد. برای این منظور باید ساختار اقتصادی در کشور اصلاح شود. برای مثال می‌خواهیم در پتروشیمی به فرآیند تولید برسیم درحالی که شدت مصرف انرژی در ایران وحشتناک است و در این شرایط قیمت تمام شده محصولات افزایش پیدا می‌کند. از طرف دیگر در فرایند صادرات ناچار به تهاتر اوره با نهاده دامی هستیم و دولت هم سوبسید می‌دهد! شدت مصرف انرژی در دو دهه اخیر از 24600BTU به حدود 35000 BTU افزایش پیدا کرده است. همین موضوع باعث شده است قیمت تمام شده محصولات پتروشیمی به شدت افزایش یابد.
این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به برنامه ششم توسعه، عنوان کرد: برای بررسی اهم اولویت‌های نظام اقتصادی کشور و همچنین برای تحقق اهداف صنعت پتروشیمی باید به برنامه ششم توسعه که درحال اتمام است و همچنین به برنامه هفتم توسعه که سازمان برنامه درحال تدوین آن است نگاه و الزامات نظام اقتصادی کشور بررسی شود. باید به این موضوع رسیدگی شود که در شرایطی که کشور با تحریم مواجه است، سهم صنعت پتروشیمی در صادرات غیرنفتی چقدر باید باشد؟
پتروشیمی ایران حرف اول را در آسیا می‌زد اگر...
پدیدار ادامه داد: به نظر من اگر همه ابزارها فراهم شود، سهم صنعت پتروشیمی در سبد صادراتی غیرنفتی کشور 30 تا 35 درصد است. یعنی اگر همه چیز درست باشد و تحریم هم نباشیم، ارزش تولیدات سالانه پتروشیمی حدود 23 میلیارد دلار خواهد بود درحالی که این میزان در بهترین حالت 12 میلیارد دلار است. این درحالی است که عمر صنعت پتروشیمی در کشور بیش از 50 سال است. کل سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی در این بیش از 50 سال، 45 میلیارد دلار بوده که 20 میلیارد دلار آن بین سال‌های 1380 تا 1385 رخ داده است. چراکه در این سال‌ها توانستیم سرمایه گذاری‌ها را به صورت بای بک یا یوزانس انجام دهیم. درواقع دارای اعتبار اسنادی یوزانس بودیم که موفقیت بزرگ برای کشور بود.
به گفته این کارشناس انرژی اگر شرایط مذکور ادامه پیدا می‌کرد و سرمایه‌گذاری‌ها بر اساس پلن‌های طراحی شده جلو می‌رفت، ایران در صنعت پتروشیمی حداقل در آسیا حرف اول را می‌زد؛ نه اینکه از کشورهایی مانند کره جنوبی هم جا بماند.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه در دوره تحریم شرایط متفاوت است، عنوان کرد: اگر جریان سرمایه‌گذاری به بهره‌برداری برسد، می‌تواند برای کشور ضریب رشد اقتصادی به همراه داشته باشد. سهم صادرات محصولات پتروشیمی نسبت به کل محصولات غیرنفتی از 33 درصد در سال 1390 به 25 درصد در سال 1395 و به 22 درصد در سال جاری رسیده است. در برنامه ششم توسعه ظرفیت منصوب شده صنعت پتروشیمی 62.5 میلیون تن ذکر شده است که طبق آن در سال 1400 که پایان برنامه است این ظرفیت باید به 130 میلیون تن برسد که از این 130 میلیون تن، محصول قابل فروش 100 میلیون تن است. اما در واقعیت چنین آمارهایی وجود ندارد. اخرین آمار متعلق به مرکز پژوهش‌های مجلس و به میزان 67 میلیون تن بود. یک آمار هم از سوی انجمن کارفرمائی پتروشیمی اعلام شد که حدود 69 میلیون تن بود. در هر صورت تا 100 میلیون تن محصول قابل فروش فاصله زیادی وجود دارد.
این کارشناس حوزه انرژی ادامه داد: اگر امکان سرمایه‌گذاری در این حوزه وجود داشت می‌توانستیم شاهد رشد 80 درصدی سرمایه‌گذاری از طریق بخش خصوصی باشیم. بخش خصوصی این امکان را دارد اما ضمانت می‌خواهد. اگر دولت ضمانت را فراهم کند بخش خصوصی می‌تواند این ضریب سرمایه‌گذاری را افزایش دهد. از طرف دیگر به دلیل تحریم هم امکان فاینانس وجود ندارد و راه‌های سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی بسته شده است.
انتهای پیام
