فراموش شدگان
سمیه مهدوی؛ روزنامهنگار حوزه انرژی
این روزها فضای مجازی صدای مناطق و استانهای محرومی شده است که به دست فراموشی سپرده شدهاند؛ استان هایی در جنوب کشور که با نبود امکانات دست و پنجه نرم میکنند. اما اگر کمی جهت نقشه را به سمت شرق همان محدوده متمایل کنیم با استان مرزنشین دیگری به نام سیستانوبلوچستان مواجه می شویم که هنوز برخی از مردمانش حتی شناسنامهای در دست ندارند.
چالش بیهویتی و عدم امکان دسترسی به شبکه آبرسانی زندگی بومیان این نواحی را تحتالشعاع خود قرار داده است. براساس گزارش میدانی خبرنگار هفته نامه نفت جنوب که شرح ماوقع آن در شمارههای پیشین منتشر شد، درحال حاضر از مجموع ۵ هزار و ۵۹۴ روستای دارای سکنه استان سیستانوبلوچستان، 2 هزار و 647 روستا فاقد تاسیسات آب آشامیدنی هستند.
در نگاه کلان یکی از ارکان اصلی پیشرفت و توسعه در هر حوزه و صنعتی وجود مدیریتی نظاممند و اصولی است که پس از رصد صفر و صد مجموعه، یک پروپوزال تمام عیار را برای افق چندساله تدوین کند. دراین روند هدف مشخص، چارت زمانی بسته، بازار عرضه و تقاضا نسبت به نوع فعالیت شرکت یا سازمان ارزیابی، همکاران حقیقی و حقوقی نیز تعیین میشوند و با نگاهی نظارتی که آماده کشیدن مو از ماست باشد چالشها را برآورد و راهکارهای احتمالی را پس از مشورت با کارشناسان و افراد متخصص و صاحب صلاحیت در نموداری مشخص نگهداری میکند که درنهایت این روند به یک مکانیزم کنترل فساد ختم میشود.
اگر روند اجرای یک پروژه را در ساختار عملیاتی شدن یک هرم فرض کنید در راس آن باید حلقه مدیریتی متخصص و مسلط به سازوکاری که قرار است بعدها به مرحله بازدهی برسد قراربگیرد. تا در ادامه دو فاکتور مهم در تعیین تکلیف طرحها را یعنی بحث تزریق بودجه و مدیریت زمان را در حیطه اختیار خود بگیرد و با چینش صحیح مهرهها خروجی قابل قبولی را به بازار مخاطب خود تحویل دهد.
در پروژههای صنعتی و توسعه محور مانند صنعت آب و برق ما معمولاً با ارقامی سروکار داریم که برای گرفتن میانگین پیشرفت و نزدیک شدن آن پروژه به اتمام کار در قالب درصد، میزان اجرای کار را شفاف مطرح میکنیم.
بنابراین هر رقمی که مطرح میشود میتواند به منزله کارنامهای از نحوه تعاملات و اجرای پله به پله تصمیمات، برنامهریزیها و در نهایت اجرا و عملیاتی ساختن آن طرح یا پروژه باشد. دراین پروسه عدم نظارت بر کار مجموعههای فعال در بخشهای مختلف و غفلت از آن میتواند به نابودی بیتالمال، زائل کردن حق مردم، هدررفت سرمایه، پروژههای تعریف نشده و نیمه کاره منجر شود.
دراین اثنا میتوان به مناطقی اشاره کرد که در نقشه آبرسانی مهجور باقی ماندهاند و رقمی نیز که بیانگر پیشرفت پروژه هایش باشد در دست ندارند؛ روستاهای سیستان و بلوچستان که سیستم آبرسانیشان محدود به تشتها و دبههایی میشود که به نوبت موجودی تشتهایشان را از چاههای حفر شده شارژ میکنند! از روستای «سلکوک» گرفته «دِلکُک» و... که لَنگِ بودجه برای تاسیس شبکه آبرسانی باقی ماندهاند.
این درحالی است که بعضاً اخباری درخصوص فسادهای مالی درحوزه صنعت آب و فاضلاب به گوش میرسد؛ دراین راستا مردادماه سال جاری خبری درخصوص دستگیری چند تن از مدیران شرکت آب و فاضلاب خوزستان به اتهام ارتشاء و اختلاس رسانهای شد. یک پارادوکس تمام عیار؛ مناطق محرومی که با نوسانات فسادمالی نیز روبرو میشوند.
در سالهای گذشته برای توسعه استانهایی مانند سیستان وبلوچستان برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی پیشنهاد تقسیم شدن آن را به دوبخش دادند درحالی که این پیشنهاد به مثابه آب در هاون کوبیدن بود و پاک کردن صورت مسئله. تخصیص بودجه کافی درکنار نظارت و مدیریت اصولی میتواند بسترساز توسعه استانها و مناطق محروم وممانعت از فساد احتمالی باشد نه اقدام به تکه تکه کردن یک استان.
باتوجه به اینکه دایره عملیاتی پروژههای صنعت آب و برق اقصی نقاط کشور را در برمیگیرد درخصوص انتخاب مدیران و تشدید نظارت و اهمیت به نیاز مناطق محروم، حساسیتها را دوچندان میکند. بنابراین مدیران اتوبوسی که ازدیرباز مورد انتقاد جرائد بوده اند، همچنین افراد منعفل و محتاط که مشغول تقیه هستند و شاید در مواردی موقعیت کنونیشان را بر منافع سازمانی و مردمی ترجیح بدهند؛ در این پلن جایی ندارند.
ازسوی دیگر باید گفت بکارگیری مدیران بومی از دغدغههایی است که همواره در کنار سایر موارد از سوی بومیان مناطق مطرح بوده است. این موضوع مورد تاکید رئیسجمهوری نیز قرار گرفته است. سید ابراهیم رئیسی اخیراً با بیان اینکه انجام کارها نیازمند این است که مدیران در استانی مانند خوزستان مستقر باشند و با مدیران پروازی کار انجام نمیشود، گفته است: باید درباره مدیران پروازی بازنگری شود.
این حساسیت و بازنگری باید در صدر برنامههای وزارت نیرو در راستای انتخاب مدیران و نظارت برامور نیز قرار بگیرد تا بدینوسیله گامی درجهت برطرف کردن دغدغههای مناطق محروم کشور برداشته شود.
اما نباید از نظر دور داشت که مدیریت در جرگههای اشاره شده اعم از پروازی، اتوبوسی و منفعلین هریک میتواند به سهم خود اثرات سوئی داشته باشد ولی در کنار این موارد اگر عدم تخصص و نداشتن قدرت تصمیمگیری ضمیمه آن شود، میتواند ضربه مهلک و کاریتری را به بخش مربوط وارد کند.
درپایان باید تاکید کرد ضروری به نظر میرسد همه حلقههای کارآمد از مجلس شورای اسلامی گرفته تا وزارت نیرو، شرکتهای تابعه و ... در احیای این تکه از سرزمین و رفع مشکلات بسیج شوند.
عکس: احمد بلباسی